Ομιλία του βουλευτή του Κ.Σ ΕΔΕΚ κ. Κωστή Ευσταθίου με θέμα «Τα μηνύματα του ΟΧΙ του 1940» στο κατάμεστο δημοτικό συμβούλιο της Καστοριάς που διοργάνωσε ο Δήμος Καστοριάς και η Ένωση Κυπρίων Ν. Καστοριάς
«Κυρίες και κύριοι ευχαριστώ για την παρουσία σας, την πρόσκληση και την πρωτοβουλία για την εκδήλωση. Θα μιλήσουμε σήμερα για το έπος του ΄40. Το έπος του ΄40 γράφτηκε δεκαοκτώ μόλις χρόνια μετά την καταστροφή που υπέστηκε ο Ελληνισμός , τη Μικρασιατική. Γράφτηκε σε μια ιστορική καμπή όπου η ελληνική κοινωνία και ο ελληνικός λαός βρισκόταν μεταξύ σφύρας και άκμονος, σε μια κοινωνία διχασμένη οριζοντίως και καθέτως, μεταξύ δημοκρατικών και μοναρχικών, αριστερών και δεξιών, προσφύγων και ηγεμόνων ,πλουσίων και φτωχών, σημαδεμένοι από κινήματα, στάσεις και δικτατορίες. Το 1940 ο ελληνικός λαός ασφυκτιούσε κυριολεκτικώς από την κοινωνική αναταραχή που προκάλεσε η εθνική ταπείνωση, η οικονομική κρίση, απόρροια των συνεχών πολεμικών επιχειρήσεων και την προσφυγιά. Είναι μέσα από αυτή την οπτική γωνία πιστεύω που πρέπει να εξετάσουμε το έπος του 40 και τον άθλο που πέτυχε ο ελληνικός λαός στο σύνολο του, διότι περί έπους πρόκειται και περί άθλου. Ο προδομένος από «προστάτες», «φίλους» και «συμμάχους» ελληνικός λαός έγραψε το 1940 με το αίμα και το δάκρυ του μια σελίδα ξεχωριστή στην ιστορία για την οποία πρέπει να είμαστε περήφανοι, εμείς οι Κύπριοι ιδιαίτερα αφού 30 000 Κύπριοι είχαν καταταγεί στον αγγλικό στρατό για να πολεμήσουν στο πλευρό της Ελλάδας.
Πρόθεση μου δεν είναι η αυτοπαγίδευση μέσω ανέξοδων μεγαλοστομιών και μεγαλοπρεπών επιθέτων κενού περιεχομένου ούτε επιθυμώ να μετατραπεί η σημερινή σεμνή εκδήλωση σε επανάληψη φαινομένων λεκτικής υπερβολής, η οποία πολλές φορές τείνει να αδικήσει τους τιμώμενους αντί να τους αποδώσει οποιαδήποτε τιμή. Σημειώνω ότι στις 28 Οκτωβρίου 1940 ο ελληνικός λαός μπορούσε να προτιμήσει να παραιτηθεί αντί να ορθώσει ανάστημα, μπορούσε αν ήθελε να επικαλεστεί στην ένδεια και απογοήτευση των πολιτών από την πολιτική και οικονομική κρίση της εποχής προκειμένου να μην αναμετρηθεί με το φασιστικό και ναζιστικό θηρίο. Μπορούσε να αφήσει τους πολιτικούς, οι οποίοι ευθύνονται για την κακοδιαχείριση, τους κλέφτες, τους ψεύτες, τους καταπιεστές του να πολεμήσουν μόνοι τους ή να κινηθούν όπως αυτοί είχαν στρώσει, όπως έκαναν οι Ρώσσοι στρατιώτες του Τσάρου το 1917. Αλλά ο ελληνικός λαός δεν παραιτήθηκε, υπερασπίστηκε δικαιώματα και αξίες αδιαπραγμάτευτες για τις οποίες δεν χωρούν επιπτώσεις ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ασχέτως πως δεν το πέτυχε και παρόλο που αυτός ο λαός σε λίγα χρόνια θα σκότωνε το ίδιο του το σώμα στον εμφύλιο, προσπάθησε όμως, πάλεψε. Γι αυτό και η 28η Οκτωβρίου 1940 αποτελεί μήνυμα ελπίδας για το σήμερα και το αύριο, διατηρείται πάντα επίκαιρη και αδιαπραγμάτευτη , ειδικά στα δύσκολα χρόνια της ηθικής και εθνικής κατάπτωσης και αυτοαμφισβήτησης που διάγουμε ως ελληνισμός.
Στη γαλλική διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη του 1789 αποκαλύπτεται ακόμη και σήμερα επίκαιρος όσο ποτέ ο πρόλογος σύμφωνα με τον οποίο «η άγνοια, η λήθη και η απαξίωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου είναι οι μόνες αιτίες της ανθρώπινης δυστυχίας αλλά και της διαφθοράς των κυβερνώντων». Η ρήση αυτή δεν είναι ασφαλώς προϊόν αυθαίρετης αναφοράς των συνταχτών της αλλά είναι η αποτύπωση της διαχρονικής ιστορικής αλήθειας. Λαοί που παραιτούνται από τη γνώση, την αλήθεια και τη διεκδίκηση δεν έχουν λόγο ύπαρξης ούτε και μέλλον. Τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι δικά του μόνο όταν αυτός τα γνωρίζει, δεν τα αφήνει να ξεχαστούν, δεν τα παραχωρεί ούτε τα χαρίζει σε κανέναν, διότι τα τιμά και τα προστατεύει. Δεν ασκούνται δι΄αντιπροσώπου γιατί ανήκουν στον κάθε ένα από εμάς αλλά και σε όλους, γι΄αυτό είναι οικουμενικά αλλά συγχρόνως και ατομικά. Το 1940 ο ελληνικός λαός δεν παραιτήθηκε αλλά διεκδίκησε τα δικαιώματα και το νόημα της ύπαρξης του.
Ίσως αυτά που λέω σήμερα να ακούγονται σε πολλούς παρωχημένα και εκτός εποχής, είναι όμως το αληθινό μήνυμα του ΄40 το οποίο στάθηκε τότε και συρρικνώνεται σε τέσσερις λέξεις: μη παραιτείστε μη χαρίζεστε! Ο Κλεμανσώ είπε, αρχές του 20ου αιώνα, ότι δεν υπάρχουν υποθέσεις χαμένες παρά μόνο εκείνες που εσύ εγκατέλειψες. Είναι κι αυτό μια αδυσώπητη αλήθεια, ακόμα και σε περιόδους κρίσης, πραγματικών ή τεχνιτών οικονομικών και κοινωνικών. Η διακήρυξη δεν είναι χαμένη υπόθεση για τον καθένα από εμάς ούτε η παραίτηση μπορεί να αποτελέσει λύση ή στάση ζωής.
Στην Κύπρο επί 45 χρόνια βιώνουμε την τουρκική κατοχή, την άρνηση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπίεση του ανίσχυρου από τον ισχυρό. Ακολουθούμε ως ελληνική κυπριακή πλευρά μια συνταγή που μας επιβλήθηκε αρχικώς από τους ξένους και που εξακολουθεί να τηρεί απαραίτητα η πολιτική ζωή του τόπου μας. Πρόκειται για τη συμμετοχή σε πραγματεύσεις, που μόνο διαπραγματεύσεις και διάλογος δεν είναι. Όπως προσφυώς έχει αναφέρει στο βιβλίο του ο φίλος μου Άγγελος Συρίγος για το σχέδιο Ανάν «ενώ οι μηχανές των τουρκικών αρμάτων ήταν ακόμα ζεστές από τη β΄φάση της εισβολής η ελληνοκυπριακή πλευρά ξεκίνησε διαπραγματεύσεις όχι με τους Τούρκους αλλά με τους Τουρκοκύπριους». Επί 45 χρόνια συνομιλούμε με τους εγκάθετους της κατοχής, αφήνοντας την Τουρκία επί δεκαετίες στο απυρόβλητο. Σ΄όλο αυτό το διάστημα δώσαμε ως πλευρά πάρα πολλά χωρίς να πάρουμε ουσιαστικά τίποτα. Δώσαμε πολλά δώρα περιμένοντας αντίδωρα που δεν ήρθαν ποτέ. Δώσαμε χάρτες, έδαφος, συζητούμε το περιεχόμενο και την έκταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Κυπρίων, λες και είναι οι μοναδικοί άνθρωποι στον κόσμο οι οποίοι πρέπει να έχουν λιγότερα δικαιώματα από οποιοδήποτε άλλο άνθρωπο, αποδεχτήκαμε τη μόνιμη διαίρεση μέσω της ΔΔΟ αναμένοντας αφελώς υποχωρήσεις από την Τουρκία η οποία ζητά κι άλλα κι άλλα… θεωρούμε πια λογικό κι αναπόδραστο ότι δε θα επιστρέψουν οι πρόσφυγες της Κερύνειας ή της Μόρφου ή της Καρπασίας ούτε και οι έποικοι θα φύγουν επειδή δεν έχουν θέση στην Κύπρο.
Το τελευταίο διάστημα συζητάμε σαν να έχουμε αποδεχτεί την αποτυχημένη διαδικασία του Γκρανς Μοντάνα και μάλιστα από το σημείο που αυτή έμεινε, χωρίς ποτέ να μας απασχολούν τα εξής ερωτήματα: τι είναι αυτό που θα μας επιτρέπει να επιτύχουμε εκείνο που αποτύχαμε στο Γκρανς Μοντάνα; Εάν οι μέχρι τώρα συζητήσεις κι όλη αυτή η βάση των συνομιλιών που οδήγησαν στην αποτυχία στον Γκρανς Μοντάνα γιατί θα πρέπει να περιμένουμε άλλο αποτέλεσμα; Έχουμε σκεφτεί σοβαρά ποιες είναι οι διαφορές του 2017 μέχρι σήμερα, τι άλλαξε; Γιατί θα πρέπει να ξεκινήσουμε από εκεί που μείναμε όταν εκεί που μείναμε είναι το αδιέξοδο; Τι περιμένουμε αλήθεια από την Τουρκία του 2019; Να υποχωρήσει; Και για ποιο λόγο να το κάνει; Ειδικά τώρα που έχει καταστήσει Ρώσσους και Αμερικάνους, τους έχει κυριολεκτικά γελοιοποιήσει. Τα πράγματα είναι πια τόσο πολύ σοβαρά για να μην αντιδρούμε.
Είναι φανερό και στον πλέον αδαή ότι αυτοί που μας επέβαλαν την αποτυχημένη αυτή τακτική βασίζονται πια στην κούραση, κόπωση, εξουθένωση και παραίτηση του λαού στην Κύπρο. Σ΄αυτό συντείνει τα μέγιστα η κρίση θεσμών και αξιών που παράγει μηδενισμό και ισοπέδωση, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση που εξακολουθεί να μαστίζει τον πληθυσμό, αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο στην Κύπρο, μιας και στοχεύει στην κάμψη του φρονήματος, στην παραίτηση. Την παραίτηση που αμφισβητεί το έπος του ΄40.
Κυρίες και κύριοι, αυτή είναι η προστιθέμενη αξία του ΄40 στις σύγχρονες προκλήσεις του ελληνισμού: το πείσμα για Ελευθερία και η άρνηση της παραίτησης. Κι αν αυτά δεν οδηγούν στην επίλυση των προβλημάτων, το σίγουρο είναι ότι δεν οδηγούν στην εθελοδουλεία. Ως Έλληνας της Κύπρου θεωρώ ότι έχω και δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να νοιάζομαι και για το τι συμβαίνει στη μητρόπολη του ελληνισμού. Να μου επιτρέψετε να πω ότι διαπιστώνω, χωρίς έκπληξη, ότι ο κίνδυνος της παραίτησης του λαού και του πολίτη είναι κάτι περισσότερο από ορατός και στην Ελλάδα. Σ΄αυτό συντείνει ασφαλώς η οικονομική και η κοινωνική εξουθένωση του λαού που εντέχνως διοχετεύεται προκειμένου να μειωθούν οι πραγματικές και ηθικές του αντιστάσεις. Είτε είναι εισαγόμενη είτε όχι η κρίση συντείνει στην κάμψη των αντιστάσεων σε Ελλάδα και Κύπρο προς τέρψη της Τουρκίας, η οποία ακολουθεί απαρέγκλιτα το τρίπτυχο της πολιτικής της που είναι η Αλεξανδρειοποίηση της Κύπρου, η Κυπροποίηση της Θράκης και τέλος η διχοτόμηση του Αιγαίου, η οποία μπορεί να μην ονομάζεται διχοτόμηση αλλά συνδιαχείριση.
Είτε κλείσει ο Έλληνας τα μάτια είτε τα έχει μισάνοιχτα ο κίνδυνος είναι ορατός και υπαρκτός, ιδίως τώρα που η Τουρκία έχει τελειώσει με επιτυχία το ένα από τα δυόμισι μέτωπα που είχε ανοιχτά. Σειρά έχουν μετά τους Κούρδους η Κύπρος και η Ελλάδα, ο ελληνισμός δηλαδή. Η χειρότερη προσφορά που θα μπορούσε να γίνει θα ήταν η παραίτηση.
Η άρνηση του πατριωτισμού και της φιλοπατρίας αφετηρία έχει την παραίτηση από ιδανικά και δικαιώματα. Κάποτε αριστερά και δεξιά στην Κύπρο και στην Ελλάδα έριζαν ποιος εκπροσωπούσε πραγματικά τον πατριωτισμό και τη φιλοπατρία. Σήμερα τα πράγματα είναι δυστυχώς πολύ διαφορετικά. Κι όμως η φιλοπατρία είναι αυτή που στην Αμερική μπορεί να παραπέμπει τον πρόεδρος ενώ στο Ισραήλ ο πρόεδρος του κράτους οδηγείται σε παραίτηση και δίκη για παρενόχληση. Είναι ο πατριωτισμός και η φιλοπατρία του Ιάπωνα πολίτη ο οποίος απαιτεί να πληρώνει φόρους. Ακόμα ο Ισλανδός που απαιτεί την εφαρμογή του νόμου για όλους είναι ο Ισλανδός που απαίτησε και πέτυχε τη φυλάκιση τραπεζιτών και πολιτικών για κατάχρηση εξουσίας το έκανε για λόγους πατριωτικούς και φιλοπατρίας. Αντί παραίτησης, λοιπόν, απαίτηση! Αυτό είναι το μήνυμα της 28ης Οκτωβρίου 1940.
Στις 29 Οκτωβρίου 1941, ένα χρόνο μετά το «ΟΧΙ», ο Churchill είχε πει σε μια ομιλία η οποία θα παρέμενε μνημειώδης: «ποτέ να μη παραιτηθείς, ποτέ, ποτέ, ποτέ, μην παραδοθείς σε κανέναν μεγάλο ή μικρό, μην παραιτηθείς ποτέ από τις αξίες και την τιμή σου, μην ενδώσεις ποτέ στη δύναμη, μην ενδώσεις στη φαινομενικά ανίκητη δύναμη του εχθρού». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά ο Churchill τα είπε έχοντας υπόψιν το «ΟΧΙ» των Ελλήνων. Γι ΄αυτό και ως Έλληνες οφείλουμε να μην παραιτηθούμε όπως μας θέλουν οι αντίπαλοι να πράξουμε. Πιστοί στο μήνυμα που εκπέμπει το έπους του 1940 αλλά και η θυσία, 40 χρόνια αργότερα από την ομιλία του Churchill, του ιρλανδού αγωνιστή Μπόρυ Σάντς ο οποίος είπε το αυτονόητο «αντιστέκομαι άρα υπάρχω». Πιστεύω αυτό είναι το μήνυμα που ήθελαν να δώσουν και έδωσαν οι Έλληνες του ΄40 για το οποίο σήμερα καμαρώνουμε: να μην παραιτηθούμε ούτε στο εσωτερικού ούτε στο εξωτερικό. Γιατί αν παραιτηθούμε το τέλος δεν είναι πολύ μακριά».