Αγαπητοί συνάδελφοι, σε γενικές γραμμές δε διαφωνώ με την ομιλία του κ.Δαμιανού. Επειδή όμως δεν είμαι εξ εκείνων που ασπάζομαι τη θεωρία «δρυός πεσούσης» θα πρέπει να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στον απερχόμενο Υπουργό Δικαιοσύνης και το κάνω γιατί έπραξε αυτό που θα έπραττα κι εγώ αν ήμουν στη θέση του, δηλαδή παραιτήθηκε όταν αποκαλύφθηκε όλη αυτή η δυσωδία, αυτό το τραγικό, αποκρουστικό πρόσωπο, η συμπεριφορά του «Ορέστη», αυτού του υπάνθρωπου αλλά και οι αδυναμίες, η ανεπάρκεια της Αστυνομίας στη διαλεύκανση τουλάχιστον των φαινομένων εξαφάνισης των άτυχων θυμάτων. Έχει κάνει έργο ως Υπουργός Δικαιοσύνης και του το πιστώνω εγώ που δε μπορώ να θεωρηθώ ότι είμαι και ιδιαίτερα υποστηριχτής της Κυβέρνησης. Έχουμε και είχαμε διαφορές σε πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο αλλά αυτό που μπορεί να αναγνωρίσει κάποιος είναι την προσήλωση του στα ανθρώπινα δικαιώματα. Έπραξε ό,τι μπορούσε να πράξει, μπορούσε να πράξει και καλύτερα ίσως κάποιος να υποστηρίξει, αλλά δεν παύει να έχει παραδώσει έργο για το οποίο τον συγχαίρω.
Το έγκλημα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη φύση και είναι ανθρώπινο αλλά και κοινωνικό φαινόμενο. Με το τι είναι έγκλημα έχουν ασχοληθεί εκατοντάδες ποινικολόγοι και αρχαίοι συγγραφείς. Είναι η παράβαση, είναι η απόκλιση από έναν κανόνα δικαίου, το παραστράτημα το οποίο γίνεται κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Ο κανόνας σε ένα κράτος δικαίου δεν είναι άλλος από το Νόμο. Νόμος ο οποίος ψηφίζεται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και καλείται η εκτελεστική εξουσία με τα όργανα της να εφαρμόσουν στα πλαίσια, βεβαίως, της ηθικής και του εθίμου, αυτού που ονομάζουμε ανθρωπισμό.
Τα χαρακτηριστικά του εγκλήματος στην Κύπρο είναι τα εξής:
- Η παραβατική συμπεριφορά παρουσιάζει μείωση ηλικίας. Δυστυχώς, όσο περνούν τα χρόνια μειώνεται ο ηλικιακός μέσος όρων των παραβατών με αποτέλεσμα πρώτα θύματα να είναι οι νέοι.
- Το οργανωμένο έγκλημα που υπάρχει στην Κύπρο έχει πολύ μεγάλα υπερκέρδη, τα οποία πολλαπλασιάζουν αυτό το πλέγμα προστασίας που έχει το οργανωμένο έγκλημα.
- Το τρίτο σημείο που πρέπει να μας απασχολήσει είναι τα εγκλήματα λευκού κολλάρου που είναι τα εγκλήματα των καθώς πρέπει κυρίων του μεγάλου κεφαλαίου, της ελίτ. Σ΄αυτή την κατηγορία ανήκουν αυτοί που έχουν κατακλέψει και συνεχίζουν να κλέβουν τις τσέπες του λαού και να δρουν ανεξέλεγκτα χωρίς οποιαδήποτε τιμωρία. Αυτό που λέμε απατεώνες ενός υψηλού επιπέδου.
- Το τέταρτο είναι ότι έχουν αλλοιωθεί τα πρότυπα συμπεριφοράς τα τελευταία χρόνια, που καθορίζονται από το σπίτι του καθενός , την οικογένεια, από το σχολείο και από την κοινωνία.
- Τέλος, η ανεπάρκεια στην καταπολέμηση του εγκλήματος. Όταν αναφερόμαστε στην ανεπάρκεια στην καταπολέμηση του εγκλήματος εννοούμε πρώτιστα την ανεπάρκεια των οργανωμένων θεσμών να το πράξουν.
Για το κατάντημα ή τουλάχιστον για τον πολλαπλασιασμό των φαινομένων και την έξαρση του εγκλήματος την ευθύνη έχουμε όλοι, ξεκινώντας από το σπίτι μας, ακολούθως από τα σχολεία, στη διατύπωση ή στο αίτημα της μη τιμωρίας την οποία διεκδικούμε όταν πρόκειται για δικούς μας ανθρώπους ή για τη δική μας συμπεριφορά.
Δε μπορώ να παραλείψω να αναφερθώ στην εξοργιστική εικόνα που υπάρχει στα σχολεία μας, μέσα αλλά κυρίως έξω από τα σχολεία. Είναι αδιανόητο να εξακολουθούν να πωλούνται οινοπνευματώδη ποτά σε μαθητές έξω από τα σχολεία ή τσιγάρα έξω από τα σχολεία και το τελευταίο διάστημα ναρκωτικά μέσα και έξω από τα σχολεία. Κι αυτό είναι παγκοίνως γνωστό και το κράτος απουσιάζει, απουσίαζε και απουσιάζει.
Είναι τουλάχιστον στρουθοκαμηλισμός να μην πιστεύουμε ότι τα υπερκέρδη του οργανωμένου εγκλήματος δε διατίθενται στη διαφθορά ή τουλάχιστον στο χρηματισμό προσώπων ή θεσμών. Και βέβαια δεν είναι άσχετα τα εγκλήματα λευκού κολλάρου τα οποία έχουν προκαλέσει κατάρρευση θεσμών και αξιών.
Από την άλλη, τα πρότυπα της κοινωνίας μας και της κυπριακής οικογένειας έχουν αλλάξει. Σήμερα ξέρετε είναι η επέτειος του απαγχονισμού του Καραολή και του Δημητρίου. Πριν τόσα χρόνια τέσσερις συνέλληνες δολοφονήθηκαν από την αστυνομία στην Αθήνα επειδή διαμαρτυρήθηκαν για τον απαγχονισμό του Καραολή και του Δημητρίου. Όλα αυτά τα φαινόμενα του πατριωτισμού φαντάζουν τόσο μακρινά στην Κύπρο του 2019. Άλλαξαν πλέον τα πρότυπα. Έχει γίνει η αρπαχτή, ο εύκολος πλουτισμός πρότυπο συμπεριφοράς , στόχος ζωής. Αν το αναλογιστείτε σκεπτόμενοι την καθημερινή μας ζωή θα συμφωνήσετε μαζί μου.
Το έγκλημα καταπολεμείται μόνο μέσα από ένα κράτος δικαίου και μέσα από μια κοινωνία η οποία θέλει να το καταπολεμήσει. Επαναλαμβάνω τους πυλώνες: οικογένεια, σχολείο-παιδεία και θεσμοί. Η Αστυνομία είναι ένας από τους θεσμούς αυτούς. Η Αστυνομία είναι μέρος της κοινωνίας μας αλλά η διαφορά είναι ότι είναι ένστολο μέρος το οποίο έχει πολλές εξουσίες έναντι των συμπολιτών. Εκεί στο βαθμό που είναι ένστολοι και έχουν υπερεξουσίες εκεί θα πρέπει να ελέγχονται. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να τους ελέγχουμε και για τυχόν ανεπάρκεια, οκνηρία, ραθυμία, οχαδερφισμό. Δεν αναφέρομαι σε όλους βεβαίως, αλλά σ΄ εκείνους που αμαυρώνουν το όνομα της Αστυνομίας. Όπως εκείνους που αμαύρωσαν την εικόνα της Αστυνομίας όταν στις σπαραχτικές κραυγές των φίλων και συγγενών των κοπελών που χάθηκαν αδιαφόρησαν με την πρόφαση ότι πήγαν στα κατεχόμενα.
Τέτοιου είδους προκαταλήψεις που είναι κάκιστες δεν παρατηρούνται μόνο στους αλλοδαπούς αλλά και στους ίδιους τους Έλληνες της Κύπρου, στον κάθε ένα, στον ευάλωτο. Πάρα πολλά κακά ξεκινούν από τον αστυνομικό σταθμό. Αν στο αστυνομικό σταθμό την ώρα της καταγγελίας του παραπόνου δεν υπάρχει ο σωστός αστυνομικός, το παράπονο ή η καταγγελία μπορεί να μετατραπεί σε κατηγορητήριο και όσοι με ακούνε είμαι σίγουρος ότι έχουν υπόψιν τέτοιες περιπτώσεις.
Γι΄αυτό η ατιμωρησία, η αντίληψη ότι τίποτα δε μπορεί να μας αγγίξει ως εξουσία είναι ένα από τα ζητήματα που δε θα πρέπει να είμαστε περήφανοι. Για να αντιληφθούμε και το μέγεθος της συμπεριφοράς ή της εμπλοκής ενός εκάστου στην αποδοχή του εγκλήματος στην Κύπρο ας αναλογιστούμε τη συμπεριφορά μας όταν μπαίνουμε στις βάσεις ή όταν ταξιδεύουμε στο εξωτερικό. Εκείνη όλη η ψευτομαγκιά του όχλου, η οποία παρατηρείται πολλές φορές στην Κύπρο, χάνεται γιατί ξέρουμε ότι θα εφαρμοστεί ο νόμος! Άρα η εφαρμογή του νόμου είναι το ζητούμενο και ο νόμος δε μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα κράτος που δεν παρέχει τα εχέγγυα στον καλό και έμπειρο αστυνομικό να παράξει έργο. Γι΄αυτό το πρώτο πράγμα που θέλουμε είναι ισονομία και ισοπολιτεία, να διαγράψουμε από το πολιτικό μας λεξικό τις λέξεις «ο δικός μας», «ο φίλος μας», «ο κομματικός», να προχωρήσουμε σε δομές εσωτερικές, και οι πρώτες είναι να ελέγχουμε την εξουσία, όποια κι αν είναι, να απαιτούμε ισοπολιτεία και ισονομία και να προχωρήσουμε στη δημιουργία διαρκούς επιτροπής ελέγχου της εξουσίας, της αστυνομίας και όλων των θεσμών που εμπλέκονται. Δε βγάζω έξω το σπίτι του καθενός από εμάς. Το έγκλημα καταπολεμείται μέσα από πέντε πυλώνες: την πρόληψη, την καταστολή, τη δικαιοσύνη (που πρέπει επιτέλους κι αυτή να ανταποκριθεί στο καθήκον της), το κράτος δικαίου και την ισονομία.